Współczesny rynek wymaga od firm nieustannego wprowadzania nowości, dostosowywania się do zmieniających się potrzeb klientów oraz unowocześniania wyrobów i usług oraz zapewnienie ich bezpieczeństwa. W centrum tych działań stoi dział badań i rozwoju.
W ostatnich miesiącach mieliśmy okazję natknąć się wielokrotnie na informacje o budowie czy inwestycjach w centra badań i rozwoju przez duże, międzynarodowe firmy. Jako ostatnie przykłady można wskazać firmy takie jak: IAV ( branża automotive), która ogłosiła, że we Wrocławiu stworzy centrum badawczo rozwojowe i do 2025 roku zatrudni w nim prawie 1000 osób, Viessman (systemy grzewcze), który otworzył dosłownie kilka dni temu supernowoczesne centrum (również we Wrocławskim Parku Technologicznym) czy firma Safran Group (silniki lotnicze) w Rzeszowie, gdzie prace znajdzie ponad 200 osób, do tego zapowiedzi kolejnych - jak Dell, czy Netflix.
Takie inwestycje przyciągają nie tylko partnerów biznesowych i inwestorów, ale wzbudzają też zainteresowanie potencjalnych pracowników, których motywuje praca nad nowoczesnymi projektami.
Czym jest i jakie jest dokładne znaczenie działu R&D dla przedsiębiorstw ?
Co to jest "R&D" ?
"R&D", skrót od angielskiego "Research and Development", w polskim tłumaczeniu oznaczający dział badań i rozwoju ("B+R"), stanowi kluczowy element w strukturze nowoczesnych przedsiębiorstw. Jego głównym celem jest prowadzenie badań naukowych oraz prac rozwojowych, które przyczyniają się do tworzenia nowych produktów, usług czy technologii oraz pozostawania krok przed konkurencją.
Dział badań i rozwoju łączy w sobie kompetencje i doświadczenie naukowców, inżynierów, programistów i specjalistów z różnych dziedzin, którzy wspólnie opracowują innowacje, mogące przynieść firmie przewagę konkurencyjną na rynku.
W erze dynamicznie zmieniającej się gospodarki i rosnących oczekiwań klientów, działy te prowadzą dzialalność, której celem jest pobudzanie innowacyjności, umożliwiając firmom dostosowywanie się do nowych wyzwań i kształtowanie przyszłości swojej branży.
Inwestowanie w "R&D".
Inwestowanie w prace badawczo rozwojowe ma kluczowe znaczenie dla przyszłości każdej firmy. Nie tylko pozwala to na rozwój produktów, ale z drugiej strony buduje również świadomość marki i wzmocnienie oferty dla klientów. Inwestowanie w dział rozwoju pozwala także na lepsze zrozumienie potrzeb rynku i dostosowanie do nich oferty.
Struktura wydatków w Unii Europejskiej.
Aby pokazać szerszy kontekst, warto zapoznać się z oficjalnymi danymi Eurostatu. Wydatki na badania i rozwój "B+R" w Unii Europejskiej są kluczowe w budowaniu konkurencyjności krajów europejskich na globalnym rynku.
Dane z 2021 roku wskazują, że UE przeznaczyła na ten cel 328 miliardów euro, co stanowi 2,27% PKB, w porównaniu z 2,02% w 2011 roku.
W ciągu ostatniej dekady największy udział w wydatkach w tym obszarze miał sektor przedsiębiorstw, który wzrósł z 1,27% PKB w 2011 roku do 1,50% w 2021 roku, co stanowi ogólny wzrost o 18,11%.
Chociaż UE zwiększyła swoje wydatki na prace badawczo rozwojowe w ciągu ostatnich lat, wciąż pozostaje w tyle za krajami takimi jak Japonia (3,26% PKB) i Stany Zjednoczone (3,45% PKB). Warto również zauważyć, że spadek intensywności w 2021 roku w porównaniu z 2020 rokiem mógł wynikać z odbicia PKB po znaczącym spadku w 2020 roku spowodowanym pandemią COVID-19.
Jednym z głównych celów UE od wielu lat, było zachęcanie do zwiększania inwestycji w badania, aby stymulować konkurencyjność UE. W maju 2021 roku Komisja Europejska przyjęła Komunikat dotyczący globalnego podejścia do badań i innowacji, podkreślając dążenie, by odgrywać wiodącą rolę we wspieraniu międzynarodowych partnerstw w dziedzinie badań i innowacji.
W tym kontekście warto zauważyć, że większość wydatków w UE była realizowana w sektorze przedsiębiorstw, co świadczy o znaczeniu prywatnego sektora w kształtowaniu obszaru badań i rozwoju w regionie.
Jak na tle UE wyglÄ…da Polska ?
Według danych GUS, w 2021 roku obserwowany był znaczący wzrost inwestycji w "B+R" w Polsce. Nakłady krajowe brutto na te działania (GERD - "Gross Expenditure on Research and Development") osiągnęły wartość 37,7 miliarda złotych, co stanowi wzrost o 16,3% w porównaniu z rokiem 2020. Jeżeli popatrzymy na relacje wydatków na B+R w stosunku do PKB - okazuje się, że jednak mamy tu pole do poprawy. Wskaźnik ten w 2021 roku wynosił tylko 1,44%.
Jeśli spojrzymy na inwestycje w "B+R" z perspektywy jednego mieszkańca Polski, wyniosły one 992 zł, co oznacza wzrost o 16,9% w stosunku do roku 2020. Co więcej, liczba podmiotów zaangażowanych w działalność "B+R" wzrosła o imponujące 15,5%.
Rola i znaczenie "B+R" w kształtowaniu innowacyjności przedsiębiorstwa
W świecie biznesu prace badawczo rozwojowe "B+R" odgrywają kluczową rolę w determinowaniu pozycji firmy na rynku oraz jej zdolności do dostosowywania się do zmieniających się warunków.
Działalność "B+R" nie ogranicza się jedynie do laboratoriów czy procesów badawczych. Jej wpływ jest odczuwalny w każdym aspekcie funkcjonowania przedsiębiorstwa. W ramach B+R zespół specjalistów, takich jak programiści, inżynierowie, osoby na stanowisku związanym z badaniem potrzeb, marketingiem itp. (w każdej firmie w zależności od sektora, w której działa może to być inny skład i wymagane kompetencje) zajmuje się prowadzeniem badań, opracowuje techniki, które skutkują tworzeniem koncepcji nowych produktów i usług. Celem tych działań jest zwiększenie konkurencyjności firmy na rynku.
W dobie cyfryzacji i globalizacji, korporacje coraz częściej opierają swoje strategiczne decyzje na danych i analizach. W tym kontekście raporty generowane przez dział r&d research and development stają się nieocenionym źródłem informacji.
Dostarczają one nie tylko wiedzy na temat potencjalnych innowacji, ale także raportów i wskazówek dotyczących trendów rynkowych, preferencji konsumentów czy prognoz dotyczących przyszłości danego sektora. Dzięki temu menedżerowie mogą podejmować świadome decyzje dotyczące inwestycji, rozwoju produktu czy ekspansji na nowe rynki, opierając się na solidnych podstawach badawczych.
Wielkość firmy a "R&D"
Skala działalności firmy ma oczywisty wpływ na zakres prac w tym dziale. Równie istotne jest to w czym specjalizuje się dana firma.
W dużych, międzynarodowych korporacjach prace badawczo rozwojowe są zwykle bardziej złożone i kapitałochłonne, ale dają też większe możliwości opracowania innowacyjnych produktów i uruchomienie ich dystrybucji. W przypadku wytwarzania produktów bardzo zaawansowanych technologicznie, jak np. przemysł półprzewodników czy farmaceutyczny koszty inwestycji w centrum badawczo rozwojowe liczone są w miliardach USD.
Zaletą mniejszych firm jest natomiast fakt, że firmy charakteryzują się większą kreatywnością i szybkością podejmowania decyzji. Zespoły w nich pracujące mają też często większą swobodę w wyborze kierunków prowadzenia badań.
Mechanizmy sprawdzenia skuteczności
W działaniach badań i rozwoju kluczowe jest nie tylko generowanie innowacji, ale także ocena ich efektywności. Mechanizmy sprawdzenia skuteczności obejmują zwykle szeroką gamę narzędzi i metodologii, które pozwalają na ocenę wartości i wpływu prowadzonych badań.
Do tych mechanizmów należą m.in. testy pilotażowe, analiza zwrotu z inwestycji (ROI) w projekty badawcze, ocena jakości i funkcjonalności nowo opracowanych produktów czy technologii, a także analiza satysfakcji klienta i adaptacji rynkowej.
Regularne monitorowanie i ewaluacja tych wskaźników umożliwiają firmom zrozumienie, które inicjatywy przynoszą oczekiwane rezultaty, a które wymagają modyfikacji lub dalszego doskonalenia.
Kto zajmuje się tworzeniem koncepcji nowych produktów ?
Opracowywane nowoczesne rozwiązania czy projekty muszą współdziałać z istniejącymi procesami biznesowymi. Nowo powstałe produkty usługi mają z jednej strony zapewnić konkurencyjność, ale też wpasowywać się w istniejąca formułę i prowadzenie działalności firmy.
Kluczową cechą, która jest oczekiwana od pracowników działów badań i rozwoju, oprócz kreatywności i kompetencji jest umiejętność współpracy. Obecne skomplikowanie produktów i procesów jest tak duże, że potrzebne jest zaangażowanie wielu osób w prace aby stworzyć własne rozwiązanie. Raczej nie zdarzy się, że nowy produkt opracuje je indywidualny programista lub osoba na samodzielnym stanowisku. Umiejętność współpracy jest obecnie kluczowa.
Zatrudnienie w dziale B+R jest coraz bardziej pożądane na rynku pracy. Specjaliści z doświadczeniem, w prowadzeniu badań czy tworzeniu koncepcji nowych rozwiązań, są niezbędni dla rozwoju każdej branży, od farmacji po marketing.
Zatrudnienie w dziale badań i rozwoju przekłada się również na większe bezpieczeństwo stanowiska i możliwość rozwoju. Firmy dbają o pracowników, którzy przyczyniają się do ich rozwoju oraz mają dostęp do ich najnowocześniejszych rozwiązań
Jakie branże przodują w wydatkach na "R&D" ?
Wśród branż, które inwestują najwięcej w działalność badawczo-rozwojową, na czołowych miejscach plasuje się przemysł farmaceutyczny, który nieustannie poszukuje nowych leków i terapii. Sektor technologiczny, w tym firmy z branży IT i producenci półprzewodników, również przeznaczają ogromne środki na badania, dążąc do tworzenia nowych rozwiązań i produktów.
Branża motoryzacyjna, w odpowiedzi na rosnące wymagania ekologiczne i technologiczne, inwestuje w badania nad nowymi technologiami napędowymi, materiałami i systemami autonomicznej jazdy. Nie można również zapomnieć o sektorze lotniczym i kosmicznym, gdzie badania nad nowymi technologiami, materiałami i systemami są kluczem do postępu.
W ostatnich latach obserwujemy również wzrost inwestycji w sektorze energetycznym, zwłaszcza w obszarze odnawialnych źródeł energii i technologii magazynowania energii.
Farmacja a "R&D"
Prowadzenie badań, opracowanie nowych technik produkcji masowej oraz wdrażanie innowacji to codzienność pracowników w tej branży.
Farmacja to branża, w której działalność badawcza odgrywa kluczową rolę. Wysokie nakłady inwestycyjne w badania są koniecznością, aby opracować nowe, skuteczne leki. Każdy nowy lek, zanim trafi na rynek, musi przejść przez szereg badań klinicznych, które oceniają jego skuteczność, bezpieczeństwo i potencjalne skutki uboczne.
Oprócz badań nad lekami, centrum badawczo rozwojowe w przemyśle farmaceutycznym zajmuje się także opracowywaniem innowacyjnych rozwiązań, nowych technologii produkcji, które mogą zwiększyć wydajność i obniżyć koszty oraz być krok przed konkurencją.
W ostatnich latach obserwujemy również wzrost inwestycji w badania nad terapiami genowymi, technologią mRNA oraz medycyną spersonalizowaną, które mają na celu dostosowanie leczenia do indywidualnych potrzeb pacjenta. Przemysł farmaceutyczny jest od lat w czołówce wydatków na "B+R" w Polsce.
Technologie informatyczne i półprzewodnikowe a działy "R&D"
Sektor technologii informatycznych i półprzewodnikowych jest jednym z najbardziej dynamicznych obszarów inwestycji w badania. Firmy z branży IT, od gigantów technologicznych po start-upy, nieustannie inwestują w badania, aby tworzyć nowoczesne oprogramowanie, systemy bezpieczeństwa i innowacyjne rozwiązania chmurowe. Obszarem intensywnie wspieranym są rozwiązania z obszaru AI i LLM.
Z kolei producenci półprzewodników koncentrują się na dalszej miniaturyzacji, zwiększaniu wydajności i energooszczędności układów scalonych, które stanowią serce urządzeń elektronicznych.
Współczesne technologie, takie jak sztuczna inteligencja, uczenie maszynowe czy Internet Rzeczy (IoT), są w dużej mierze zależne od postępów w dziedzinie półprzewodników. Współpraca między działami "R&D" w tych sektorach jest kluczowa, aby sprostać rosnącym wymaganiom rynku i zapewnić ciągły rozwój technologiczny.
Programiści i specjaliści od technologii pracują ręka w rękę z innymi pracownikami działu badań i rozwoju, aby dostarczyć klientom produkty najwyższej jakości.
Czy warto inwestować w research and development ?
Współczesne firmy nie mogą sobie pozwolić na zaniedbywanie działu "R&D". Odpowiada on za innowacyjność, kreatywność i przewagę konkurencyjną na rynku.
Dzięki pracy specjalistów, takich jak programiści czy specjaliści od marketingu, możliwe jest opracowanie produktów spełniających oczekiwania klientów.
Wprowadzenie innowacji, świadomość potrzeb rynku oraz ciągłe doskonalenie procesów biznesowych to klucz do sukcesu w każdej branży.